بیانیه هنری چیست؟
عموما هنرمندان به دو نوع بیانیه نیاز دارند:
۱-بیانیه یا فلسفه هنرمند
به بیان ساده، بیانیه هنرمند معرفی کوتاه شما به عنوان یک هنرمند می‌باشد. بیانیه هنرمند چیستی، چگونگی و چرایی هنر شما را از منظر خودتان بیان میکند و در حقیقت شناسنامه هنری شما به زبان نوشتاری است.بیانیه یا استیتمنت به شما کمک میکند تا به شیوه‌ای مؤثر استدلال پشت کارتان را به مخاطب منتقل کنید؛ اینکه چرا هنر خاصی مثلا نقاشی یا عکس یا مجسمه را انتخاب می‌کنید، چرا از ابزار و تکنیک و مواد خاصی بهره می‌جوئید.بطور کلی از چه الهام می گیرید و تحت تاثیر چه هنرمندان و یا مکاتب فکری و هنری هستید. همچنین، یک بیانیه هنرمند قوی، ارتباط بین شما و کار هنریتان را به نمایش می گذارد و ایده‌های اصلی و ضروری که باید برای کمک به درک بیننده به کار رود را شامل می شود. بیانیه شما بیانگر جهان بینی و فلسفه کلی شماست به عنوان یک هنرمند. بیانیه هنرمند در ابتدا یا انتهای پورتفولیو و برای معرفی کلی هنرمند مورد استفاده قرار می گیرد.
۲- بیانیه مجموعه
بیانیه مجموعه دیدگاه و خط فکری شما را ( که در امتداد بیانیه هنری تان قرار می گیرد ) برای یک مجموعه خاص بیان می کند. اینکه چرا از این ابزار، رسانه ها و تکنیک ها استفاده کرده اید و چگونه این مجموعه فلسفه ی کلی هنری شما را انعکاس می دهد. بیانیه مجموعه معمولا در ابتدای کاتالوگ مجموعه و برای معرفی هر مجموعه بطور جداگانه در پورتفولیوی هنرمند مورد استفاده قرار می گیرد.
نوشتن بیانیه هنری برای هنرمندان اغلب بسیار مشکل است چرا که هنرمندان ذهنی تصویر محور دارند و بازی با کلمات و نوشتار همیشه برایشان سخت و طاقت فرسا است. غالبا تصور می شود که نوشتن استیتمنت کار یک نویسنده است و هنرمند انتظار دارد که احساسات و درونیات و هدف خود در خلق اثر هنرى را به زبان بصرى و نه نوشتاری بیان کند.
اما در حقیقت مردم هم برداشت خودشان را از کار شما خواهند داشت و با مطالعه استیتمنت که درباره حقیقت اثر شما و معرفى هنر شماست میان این دو تمایز و تشابه و ارتباط قائل می شوند که این امر فرآیند مشاهده آثار را به مراتب جذاب تر می کند. استیتمنت دستورالعمل آموزشى براى توضیح چگونه‌دیدن، درک‌کردن و ارتباط برقرار‌کردن با اثر نیست. تکرار آنچه تصویر شما بازگو میکند نیست، در واقع حرف‌هایی‌ست که اثرتان نمی‌تواند بازگو کند. بازدیدکنندگانى که با اثر هنرى شما ارتباط برقرار می‌کنند و مى خواهند بیشتر درباره آن بدانند در صورت عدم حضور یا عدم امکان صحبت با هنرمند می توانند با مطالعه بیانیه هنرمند بخشی از سوالات خود را پاسخ داده و در صورت غیبت هنرمند در حقیقت بیانیه به جای وی این کار را انجام می دهد و به فرآیند یکپارچگی و ارائه ی هر چه بهتر اثر کمک شایانی می کند. بیانیه هنری راهی است برای صحبت و بحث پیرامون اثر هنریتان که می‌تواند یک تابلو نقاشی باشد یا یک مجسمه یا عکس و یا هر هنر دیگری.
بیانیه در کجا به کار می رود؟
- گالری‌دارها، موزه‌دارها و افراد فعال در حوزه های هنری می‌توانند با استفاده از بیانیه به توصیفی از کارتان دسترسی داشته باشند.
- در تهیه کاتالوگ، محتوای مطالب مجلات، وبسایت ها و فضاهای مجازی دیگر بکار می رود و در تعیین میزان بازخورد مخاطبین تعیین کننده است.
- راه خوبی برای معرفی‌تان به عمومِ خریداران می‌باشد. اغلب، آنها هر چه بیشتردربارۀ کار شما بدانند، بیشتر نسبت به آنچه که انجام داده‌اید علاقه‌مند می‌شوند و شانس فروش اثر بیشتر می شود.
- منبع غنی اطلاعات برای منتقدین هنری، خبرنگاران، و گزارشگران است
- می تواند به عنوان پیش‌زمینه‌ای برای نمایشگاه‌ها یا پروژه‌های بعدی بکار رود.
- در صورت تمایل به ادامه تحصیل در دانشگاه های خارجی هنگام پذیرش، دریافت بورسیه دانشگاه‌ها، فاندها و گرنت‌ها، تعیین سمت مدرس و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.
- در نوشتن یک پروپوزال (طرح پیشنهادی) برای یک نمایشگاه یا پروژه مفید است و اغلب در هنگام درخواست تأمین بودجه مورد استفاده و نیاز قرار می‌گیرد.
- برای زمانیکه شخصی می‌خواهد دربارۀ زندگینامۀ‌تان برنامه و یا بروشور و یا احیانا کتاب و فیلم تهیه کند مفید است.
چگونه بیانیه بنویسیم؟
هر بیانیه هنری که نوشته می‌شود کاملا منحصر به فرد است و قابل استفاده برای دیگری نیست و حتی بهترین نویسندگان هم نمی توانند به روشنی آنچه بر شما هنگام تولید این مجموعه گذشته است را به درستی و دقت خود شما به رشته تحریر در آوردند.
از طرفی هنرمندان غالبا نمی‌دانند چه بر آنها گذشته و انگیزه و موضوع، حتی برای خود ایشان هم به طور کامل روشن و واضح نیست. سوژه های خلاقانه برای تولید یک مجموعه پر از معما و رمز و رازهستند و برای همین است که از دیدن آن لذت می‌بریم. اما از طرفی سوال‌های بی‌جواب و اما و اگرهای زیادی را برای بیننده و خودمان باقی می‌گذارد. و ممکن است منجر به سوال‌های اشتباه از خودمان شود. حتی در بعضی مواقع با پیشرفت پروژه و یادگیری بیشتر دلایل و اهداف هنرمند به کلی عوض می‌شود. نوشتن یک بیانیه موفق منجر به تمرکز بیشتر هنرمند می‌شود که راحت‌تر بتواند آثار خوب را از آثار تاثیرگذار و مهمتر تشخیص دهد و جدا کند. آثاری که بیانگر اصل ماجرا هستند.
از این رو غالبا توصیه می شود که در میانه ی راه تولید مجموعه، و پس از خلق چند اثر اول فرآیند بیانیه نویسی را آغاز کنید. روشهای زیر می توانند به شما کمک کنند:
از خود سوالات چه، چگونه و چرا بپرسید نظیر:
- چه چیزی الهام بخش شما بوده است؟
- چرا این پروژه را انتخاب کردید؟
- چشم‌انداز شما دربارۀ این کار چیست؟
- کارهای فعلی شما چقدر مرتبط به پروژه های قبلی‌است که انجام دادید؟
- تحت تأثیر آثار کدام هنرمندان بوده‌اید و کدام بخش از آثارتان از آثار هنرمندان دیگر تأثیر گرفته است؟
- داشتن تکنیک خاص در کارها چقدر اهمیت دارد؟
- داستان پشت این آثار چیست؟
- سعی می‌کنید چه چیزی را در اثرتان بیان کنید؟
یکی از راه هایی که به شما در پاسخ به این سوالات کمک می کند اینست که در حین کار کردن افکار خود را مشاهده و رصد کنید. هرگاه که احساس می کنید کلمات مناسبی در ذهن دارید از آنها یادداشت برداری کنید و یا صدای خود را حین تکرار این افکار ضبط کنید. سپس دوباره به آنها گوش داده و نت بردارید. برای نوشتن بیانیه خود صبور باشید و به مرور اطلاعات خود را تکمیل و ویرایش کنید.
یادداشت های خود را دسته بندی و مرتب کنید و ارتباط بین آنها را مشخص نمایید و سپس شروع به نوشتن نمایید.
ساختار بیانیه
متن شما بایستی متشکل از دو تا سه پاراگراف کوتاه بوده به زبان اول شخص نوشته شود و نهایتا از ۵۰۰ تا ۷۰۰ کلمه تجاوز نکند چون مخاطبین را خسته خواهد کرد. در تحقیقی از مسئولین موزه ها نشان داده شده است که در نهایت تنها ۵ تا ۱۰ ثانیه وقت برای مطالعه بیانیه ها صرف می شود که معادل تنها دو پاراگراف کوچک است بنابراین انتخاب مطلب و محتوا بسیار مهم است.
در پاراگراف اول کلی تر و در پاراگراف های بعدی با جزئیات بیشتری توضیح دهید. و در نهایت با استفاده از یک ویرایشگر از درستی املا و گرامر متن خود اطمینان حاصل کنید. معمولا در پاراگراف نخست ایده و یا مفاهیم الهام بخش خود را به عنوان هنرمند معرفی می‌کنید و کمی درباره فرآیند، روش‌ها، مواد و ابزار تولیدی خودتان توضیح می‌دهید.
در پاراگراف بعدی می‌توانید روی هدف بیانیه خود تمرکز کنید یعنی توصیف پروژه ای که در حال خلق و توصیف آن هستید.
هنگام ویرایش به نکته های زیر توجه کنید:
- مخاطب خود را بشناسید و استیتمنت را به زبانى بنویسید که براى هر کسى که آن را می خواند مفهوم باشد. نه خیلی صنعتی و آکادمیک و سنگین و نه خیلی عامیانه و پیش افتاده بنویسید. استیتمنتی موثر است که مخاطب را جذب اثر هنرى شما کند و باعث برقرارى ارتباط مخاطب با اثر هنرى شما بشود، مهم نیست که چقدر آن مخاطبین با هنر آشنایى دارند. آن را مانند مقدمه ای بر یک کتاب براى کسانى بنویسید که اثر شما را دیده و مى خواهند بیشتر راجع به آن بدانند نه براى کسانى که از قبل با شما و هنرتان آشنا هستند و همه چیز را در مورد کار شما مى دانند.
- سعی کنید نوشته شما هم به اندازه هنر تجسمی تان در ذهن مخاطب تصویر و تخیل ایجاد کند. از صفات و قیدهای توصیفی زیاد استفاده کنید.
- شفافیت و پیوستگی متن را رعایت کنید و مراقب باشد که جملاتتان یکدیگر را نقض نکنند.
- خلاصه و ساده و بی پیرایه بنویسید و به آن جنبه شخصى بیشترى بدهید. آن را از زبان خودتان و با ضمیر اول شخص بنویسید نه با ضمیر سوم شخص و آن را از دیدگاه خاص خودتان بیان کنید و در عین حال دقت کنید که به مخاطبین دیکته نکنید که چگونه اثر شما را باید ببینند و درک کنند.
- از ارائه‌ى نظرات ارزیابانه اشخاص دیگر مانند گالرى‌داران، منتقدین، مجموعه‌داران یا نمایشگاه‌گردان ها درباره اثر هنرى خودتان بپرهیزید. اینها مربوط به بخش نقدها، معرفى، بیوگرافى یا رزومه شماست. از مقایسه کردن خود با دیگر هنرمندان در استیتمنت‌تان خوددارى کنید..
- اگر داستانى براى چگونگى شکل گیرى ایده هنریتان دارید و این داستان کوتاه است، لازم است آن را بیان کنید اما بیو گرافی ننویسید. داستان پردازی نکنید و در بیانیه درس ندهید.از مفاهیم انتزاعی استفاده ننموده و به هیچ عنوان خودستایی نکنید.
- قبل از اینکه استیتمنت خود را منتشر کنید بازخورد آنرا بسنجید. اثر هنرى و استیتمنت خود را به افراد مختلف متخصص و غیر متخصص نشان دهید و نظر آنها را بپرسید.